دوالیتی در ژئومورفولوژی

چکیده پیشرفت و نوآوری در علوم مختلف مستلزم واژه پردازی و تحول در مبانی فکری و معرفتی آن علم می باشد. بطوریکه پردازش مفاهیم و دیدگاههای جدید در حوزه معرفت شناسی علوم ضمن طرح اصول و قوانین جدید، معیارهای ارزیابی، پردازش و حل مسائل را نیز تغییر می دهد. از جمله مفاهیم و تئوریهای جدیدی که در ژئومورفولوژی مطرح می گردد، دوالیتی است. به طور کلی در طبیعت پدیده های مختلف و نسبتا مجزا و جدایی وجود دارند که می توانند با یکدیگر در ارتباط باشند. در بسیاری از موارد ارتباط این پدیده ها تحت عنوان همبستگی بیان می شود و با روشهای ریاضی نیز میزان این روابط سنجش می شود. از میان آنها زوج پدیده هائی یافت می شود که روابط خاصی با یکدیگر داشته ولی نمی توان این روابط را تحت عنوان همبستگی مطرح کرد بلکه ویژگی ارتباط آنها باهم سبب شده تحت عنوان دوال مطرح شوند. دوالیتی به تشریح چنین ارتباطی می پردازد که قرینگی، عکس هم عمل کردن و بیان پاره ای از نسبتها را میتوان از جمله ویژگی های آن تلقی نمود. به طور کلی دوالیتی بیانگر تباین دو پدیده، و یا به معنی هماهنگی منظمی از دو قسمت متضاد یا مکمل از یک کل است که با یکدیگر در ارتباطی خاص می باشند. منظور از دوالیتی(زوجیت) در ژئومرفولوژی پدیده خاصی است که با پدیده ای ثانوی زوج شده و اگر چه می توان ماهیتی مستقل و جدا برای آنها منظور داشت ولی پیوندی خاص بین آنها منعقد است بطوریکه رفتار یکی را باید در ارتباط با پدیده دیگر تبیین نمود. این پژوهش سعی دارد مفهوم دوالیتی را با بررسی یکی از پدیده های ژئومرفولوژی تحت عنوان فرونشست تبیین نماید و لذا با اتکا به روش تداخل سنجی راداری از چند دشت در ایران این مفهوم در ژئومرفولوژی تشریح و تبیین شده است. نتایج حاصل ا ز این پژوهش نشان داد که اولا استناد به بهره وری بیش از اندازه از آبهای زیرزمینی به عنوان دلیل نشست در دشتها نمی تواند علت تامه این پدیده تلقی شود. ثانیا پدیده فرونشست در دشتهای ایران معلول دوالیتی در تحرکات پوسته ای بین دشتها و کوهستانهای مجاور آنهاست. کلمات کلیدی: حرکات پوسته ای، دشت، دوالیتی، ژئومرفولوژی، فرونشست